Công nghệ số phát triển, thay vì phải trực tiếp ra chợ mua sắm, người tiêu dùng chỉ cần vài thao tác trên điện thoại thông minh, máy tính là có thể lựa chọn được những món đồ ưng ý với giá cả hợp lý. Song, bên cạnh các loại hàng hóa có thương hiệu, chất lượng vẫn còn tiềm ẩn những hàng hóa kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ,… được trà trộn nhằm đánh lừa người tiêu dùng.
Những năm gần đây, bên cạnh kênh bán hàng truyền thống như chợ, siêu thị thì kênh bán hàng online qua các loại hình: Facebook, Zalo, Google, sàn thương mại điện tử, Website, Youtube, các kênh rao vặt, Affilate phát triển mạnh mẽ với nhiều ưu điểm vượt trội như: tiết kiệm thời gian, giá thành rẻ, dễ dàng so sánh giá cả, lượng hàng hóa phong phú, đa dạng về chủng loại, mẫu mã…
Chị Nông Thị Thu Trang, tổ 5, phường Hợp Giang (Thành phố) chia sẻ: Trước đây, muốn mua mỹ phẩm, tôi mất cả buổi để qua cửa hàng xem, hỏi giá, nhờ tư vấn… Nhưng nay chỉ cần ngồi nhà cầm điện thoại, tôi có thể lựa chọn được nhiều sản phẩn của các hãng mỹ phẩm nổi tiếng trên các trang thương mại điện tử với giá cả cạnh tranh vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Mua hàng online, tôi còn được giao hàng tận nhà, thanh toán qua tài khoản nên rất thuận tiện, phù hợp với thời gian, đặc thù công việc. Bên cạnh những lợi ích thiết thực mang lại, để mua được hàng chuẩn, người tiêu dùng cần lựa chọn các trang bán hàng online, website uy tín, hợp pháp như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo.vn… Tại đây, thông tin về nguồn gốc hàng hóa, giá cả rõ ràng, có tính cạnh tranh cao; khâu vận chuyển nhanh, chi phí tiết kiệm; chính sách đổi trả rõ ràng, có nhiều chương trình khuyến mãi giảm giá giờ vàng.
Theo thống kê, Việt Nam hiện có trên 70% người dùng Internet tham gia mua sắm trực tuyến ít nhất một lần/năm, 61% người dùng sử dụng Internet cho mục đích tìm kiếm thông tin mua hàng, 30% người dùng có thời lượng truy cập Internet từ 3 - 5 giờ/ngày. Các mặt hàng được người tiêu dùng trực tuyến ưa thích là quần áo, giày dép, mỹ phẩm (61%); sách, văn phòng phẩm, quà tặng, thiết bị đồ gia dụng (46%); đồ công nghệ và điện tử (43%)… Giá trị mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng trên 5 triệu đồng chiếm 35%, từ 3 - 5 triệu đồng chiếm 22%, từ 1 - 3 triệu đồng chiếm 26%. Kết quả này cho thấy, ngày càng có nhiều người tiêu dùng yêu thích hình thức mua sắm trực tuyến.
Việc mua sắm trực tuyến mang lại cho người tiêu dùng nhiều lợi ích tinh thần và cảm nhận thú vị, song tiềm ẩn nhiều rủi ro. Những hệ lụy tiêu cực mà nó mang lại cho xã hội là không nhỏ như ảnh hưởng đến sức khỏe, tài chính của người tiêu dùng, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng đến tính minh bạch của thị trường hàng hóa, làm giảm uy tín của các nhà sản xuất, kinh doanh chân chính. Hiện nay, hầu hết các hãng có uy tín, có thương hiệu được người tiêu dùng ưa chuộng đều có nguy cơ bị làm giả, làm nhái hàng hóa. Hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ phổ biến ở rất nhiều phân khúc của thị trường.
Kênh bán hàng truyền thống đang cạnh tranh gay gắt về thị trường so với kênh bán hàng online qua các loại hình mạng xã hội.
Trước thực trạng trên, UBND tỉnh chỉ đạo quyết liệt công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Lực lượng Quản lý thị trường đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức của người dân và xã hội về quyền của người tiêu dùng, các biện pháp bảo vệ bản thân trước vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Phối hợp liên ngành trong việc kiểm tra, kiểm soát thị trường và xử lý các trường hợp vi phạm. Ưu tiên kiểm soát tình hình vận chuyển từ bên ngoài vào tiêu thụ tại tỉnh, nhất là những tuyến đường và địa bàn trọng điểm, giáp ranh. Chú trọng kiểm tra những mặt hàng, sản phẩm dễ bị làm giả như: phân bón, bánh kẹo, thực phẩm, mỹ phẩm...
Phó Giám đốc Sở Công thương Nông Văn Khương khuyến cáo: Để tránh mua phải hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng kém chất lượng, người tiêu dùng chỉ nên mua hàng trên các website uy tín, website đã tham gia các chương trình gán nhãn uy tín, có thông tin đầy đủ, rõ ràng và minh bạch các thông tin liên quan về người bán. Cần kiểm tra kỹ thông tin về người bán sản phẩm như tên doanh nghiệp hoặc thương nhân, thông tin đăng ký kinh doanh, địa chỉ trụ sở giao dịch, thông tin liên hệ, số điện thoại cố định, đường dây nóng, email, các tài khoản hỗ trợ trực tuyến. Có thể gọi điện hoặc kiểm tra chéo các thông tin này thông qua website của các cơ quan thuế, cơ quan cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Thông tin sản phẩm bày bán phải được công bố chi tiết, đầy đủ, rõ ràng.
Tham khảo ý kiến của bạn bè, người thân về độ uy tín của người bán. Tìm kiếm thông tin liên quan tới người bán, đọc các đánh giá (review) của khách đã từng mua hàng trên website đó để có thêm thông tin về người bán. Đặc biệt kiểm tra kỹ những trường hợp giá bán rẻ hơn nhiều so với giá chung của thị trường. Đọc kỹ các điều khoản liên quan tới bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng; phương thức thanh toán, giao hàng, chính sách đổi trả hàng, điều kiện hoàn tiền, phí vận chuyển, bảo hành và các dịch vụ sau bán hàng…
Lưu trữ mã số đơn hàng, số hiệu giao hàng và các chứng từ trong quá trình giao dịch trực tuyến như: email xác nhận đơn hàng, lịch sử giao dịch, hóa đơn vận chuyển, tin nhắn... Những thông tin này có thể được sử dụng làm bằng chứng để giải quyết các tranh chấp (nếu có) trong giao dịch. Tìm hiểu quyền lợi của mình khi tham gia giao dịch trực tuyến. Khi có tranh chấp hoặc có phản ánh về hàng hóa khi mua sắm trực tuyến, mọi người có thể liên hệ với các đơn vị sau để được hỗ trợ: Cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử (online.gov.vn); Phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (vca.gov.vn); Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh; Tổng đài tư vấn hỗ trợ miễn phí 18006838 tư vấn chính sách, các quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cạnh tranh ở Việt Nam. Hướng dẫn, tư vấn cho người tiêu dùng cách thức khiếu nại, giải quyết khiếu nại, tư vấn cách thức tiêu dùng thông minh…
Nguồn; Thái Hà - Báo Cao Bằng Điện tử